Ik heb dit weekend een boek van Dan Ariely gekocht over liegen/bedriegen en welke factoren ons eerlijker of juist oneerlijker maken. Super interessant en het leest als een trein! Ik ben al ruim over de helft van het boek.
Ik kocht het boek omdat ik meer wil weten over waarom ik zelf soms zo allergisch reageer op bepaalde leugens / oneerlijk gedrag terwijl ik die heftige emotie niet voel bij andere bepaalde leugens / oneerlijke gedrag. Blijkbaar heb ik voor bepaalde situaties of onderwerpen een strak omlijnd beeld van wat eerlijk&fair is, en reken ik het anderen (en mezelf!) zwaar aan als die grenzen worden overschreden.
Wat maakt dat mensen wel of niet flexibel omgaan met ethische grenzen? En is mijn eigen sjoemelmarge (zoals Ariely dat noemt) eigenlijk echt wel zoveel kleiner dan die van everybody else? (want dat denkt immers iedereen van zichzelf ;-)) En in hoeverre gebruik ík cognitieve dissonantie?
Oscar Wilde schreeft al: "Normbesef bestaat, net als kunst, uit een lijn weten te trekken." De vraag is: waar loopt die lijn? En, hoe kun je zorgen dat je zelf niet over die lijn gaat?
Geen tijd om zijn boek te lezen? Check dan dit animatiefilmpje met de belangrijkste inzichten uit het boek. Verteld door Ariely zelf.
Datzelfde weekend las ik het artikel 'Ieder zijn eigen waarheid in Turkije.' in NRC. Bram Vermeulen schrijft hier hoe in de strijd tussen het gezag en de demonstranten in Turkije, de waarheid verdraaien een geoorloofd wapen is om de ander uit te schakelen. "Liegen is voor de Turken een geaccepteerde vorm van zelfbehoud - in de politiek, maar ook in het dagelijks leven."
Dat geloof ik wel. Dat liegen/bedriegen ook cultureel bepaald is, bedoel ik. Dat de beelden over wat eerlijk&fair is per samenleving en zelfs per subcultuur kunnen verschillen.
Kneedbaar
Zo interessant is dat! Stelen is bijvoorbeeld een schande in Turkije (overal wel, maar daar nog meer), maar bedriegen is daar, net als in Italië en andere mediterrane landen, een bewijs van sluwheid. "De mensen zien de waarheid daar als iets kneedbaars, eerder verbonden met emoties dan met feiten of logica," zegt de Amerikaanse publiciste en Turkije-veteraan Claire Berlinski onlangs in het tijdschrift 'World Affairs'. "Als het waar voelt, dan is het waar. Gevoelens veranderen hier heel snel en daarmee ook de waarheid."
Leugen als instrument
In de strijd om Taksim is de leugen instrument geworden. "Erdogan profileerde zich altijd als de man van de deugd, de integriteit. Maar het is alsof de jeugd op Taksim zijn masker heeft afgenomen. Hij is geen staatsman meer, hij is een groepsleider die de leugen een legitiem middel vindt om zijn aanhang aan zich te binden," zegt de schrijfster Bejan Matur, tot voor kort columnist was bij de regeringspartij. De slag om Taksim is een slag om het fatsoen geworden.
Prachtig artikel van Bram Vermeulen in de NRC.
Ik ben er van overtuigd dat mensen die investeren in hun eigen integriteit en die van anderen de wereld ten positieve zullen veranderen, en sneller dan zij wellicht denken effecten zien van hun inspanningen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten